Ναοί Αγίας Τριάδας και Αγίας Παρασκευής Πισοδερίου

Οι εκκλησίες της Αγίας Τριάδας και της Αγίας Παρασκευής στο Πισοδέρι αποτελούν δύο σημαντικά θρησκευτικά και ιστορικά μνημεία της περιοχής, με έντονη συνάφεια με τα γεγονότα του Μακεδονικού Αγώνα και την τοπική παράδοση.

Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική, χτίστηκε το 1848 από τον μάστορα Ναούμ Τσοπάν. Βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο του χωριού και λειτουργεί ως κοιμητηριακός ναός. Στο εσωτερικό της σώζεται αξιόλογο εικονοστάσι με εικόνες του 19ου αιώνα, καθώς και εκκλησιαστικά βιβλία και σκεύη από δωρεές της διασποράς του Πισοδερίου. Ιδιαίτερη ιστορική αξία έχει το παρεκκλήσι του Αγίου Χαραλάμπους, όπου αρχικά τάφηκε το κεφάλι του Παύλου Μελά μετά τον θάνατό του το 1904. Σήμερα, η εκκλησία φέρει επιγραφή που θυμίζει το γεγονός αυτό.

Η Μονή της Αγίας Τριάδας, που βρίσκεται κοντά στο Πισοδέρι, υπήρξε σημαντικό εκπαιδευτικό και θρησκευτικό κέντρο. Το καθολικό της, που χρονολογείται στον 18ο αιώνα, είναι μονόχωρο με τρούλο και έχει ενδιαφέροντα στοιχεία της βυζαντινής τέχνης. Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, η μονή αποτέλεσε καταφύγιο για αντάρτες, ενώ κατά τη μεταφορά της κεφαλής του Παύλου Μελά, οι αγωνιστές σταμάτησαν εδώ για να ψάλλουν τρισάγιο στη μνήμη του.