Παλαιοχριστιανική Βασιλική Αγίας Παρασκευής

Στην Αγία Παρασκευή Κοζάνης σώζονται τα εντυπωσιακά ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής του 6ου αιώνα μ.Χ., που αποτελεί σημαντικό μνημείο της πρώιμης χριστιανικής περιόδου στη Μακεδονία. Η τρίκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτο (32μ.×14μ.) παρουσιάζει χαρακτηριστική τρίκογχη κάτοψη, με κεντρική αψίδα και δύο πλάγιες κόγχες στο ιερό βήμα. Δυτικά του κύριου ναού βρίσκεται ο νάρθηκας, ενώ στον περιβάλλοντα χώρο εντοπίστηκαν τρία προσκτίσματα, μεταξύ των οποίων και κτιστό βαπτιστήριο με κολυμβήθρα.

Το μνημείο ξεχωρίζει για τους πλούσια διακοσμημένους δαπέδους του, καλυμμένους με ψηφιδωτά που απεικονίζουν φυτικά και ζωικά μοτίβα, καθώς και γεωμετρικά σχέδια. Οι ανασκαφικές έρευνες (1964-1971) αποκάλυψαν ολόκληρο το συγκρότημα, φέρνοντας στο φως μία από τις σημαντικότερες λατρευτικές κατασκευές της Ύστερης Αρχαιότητας στην περιοχή. Η αρχιτεκτονική της βασιλικής, με την τρίκογχη διάταξη και τα προσκτίσματα, αντανακλά τις εξελιγμένες λειτουργικές και λειτουργικές απαιτήσεις της χριστιανικής κοινότητας της εποχής.

Σήμερα, η βασιλική της Αγίας Παρασκευής αποτελεί σπουδαίο αρχαιολογικό πάρκο, που προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την εκκλησιαστική αρχιτεκτονική και την καλλιτεχνική παραγωγή της πρώιμης βυζαντινής περιόδου στην ευρύτερη περιοχή της δυτικής Μακεδονίας.