Μικρή Παναγιά Σαμαρίνας

Ο Ναός της Μικρής Παναγίας στη Σαμαρίνα Γρεβενών, αφιερωμένος στο Γενέσιον της Θεοτόκου, αποτελεί ένα αξιόλογο δείγμα εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα. Πρόκειται για τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική με ημικυκλική αψίδα και ευρύχωρο νάρθηκα, η οποία χρονολογείται το 1865, σύμφωνα με λιθανάγλυφη επιγραφή πάνω από το υπέρθυρο της κεντρικής εισόδου. Η επιγραφή αναφέρει ως πρωτομάστορα κάποιον Γιάννη, ωστόσο, η ύπαρξη εντοιχισμένης επιγραφής του 1799 υποδηλώνει την ύπαρξη προγενέστερου ναού στην ίδια θέση.

Η κατασκευή του ναού είναι εντυπωσιακή, με αδρά λαξευμένους ασβεστόλιθους σε στρώσεις διαφορετικού πάχους. Η αψίδα του ιερού, διακοσμημένη με τυφλή τοξοστοιχία από ημικυκλικά τόξα, καθώς και τα περίτεχνα λιθανάγλυφα περιθυρώματα των εισόδων, θυμίζουν τα αντίστοιχα στοιχεία της Μεγάλης Παναγίας, αποδεικνύοντας την επιδεξιότητα των τεχνιτών της εποχής. Στο εσωτερικό, ο ναός διαθέτει ξυλόγλυπτο μπαρόκ τέμπλο εξαιρετικής καλλιτεχνικής αξίας, που αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία του.

Δυστυχώς, πολλές από τις φορητές εικόνες του ναού έχουν κλαπεί πρόσφατα, στερώντας από το μνημείο ένα σημαντικό κομμάτι της πολιτιστικής του κληρονομιάς. Παρά αυτή την απώλεια, ο Ναός της Μικρής Παναγίας παραμένει ένας σημαντικός θρησκευτικός και αρχιτεκτονικός θησαυρός, που αντικατοπτρίζει την ιστορία και την τέχνη της Σαμαρίνας και της ευρύτερης περιοχής των Γρεβενών.