Ναός Ζωοδόχου Πηγής - Παναγία Εβραΐδα Καστοριάς

Ο Ναός της Ζωοδόχου Πηγής, γνωστός και ως Παναγία Εβραΐδα, είναι ένας από τους πιο αγαπητούς και σημαντικούς μεταβυζαντινούς ναούς της Καστοριάς. Βρίσκεται στην οδό Εβραΐδος και η ονομασία του συνδέεται με την τοπική παράδοση, σύμφωνα με την οποία ανεγέρθηκε από μια πλούσια Εβραία της πόλης, έπειτα από οραματική εμφάνιση της Θεοτόκου. Ο ναός είναι μονόχωρη βασιλική, που διακρίνεται για το λαμπρό ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο τέμπλο του 18ου αιώνα, καθώς και για τις πολλές αξιόλογες φορητές εικόνες και τοιχογραφίες της ίδιας εποχής.

Σημαντικότερη μεταξύ των εικόνων είναι η εικόνα της Παναγίας Πορταΐτισσας, πιστό αντίγραφο της ομώνυμης εικόνας της Μονής Ιβήρων στο Άγιο Όρος, η οποία χρονολογείται στο 1753. Η εικόνα αυτή, που βρίσκεται σε ειδικό προσκυνητάρι, φέρει αφιερωτική επιγραφή που αναφέρει τους δωρητές και την ημερομηνία δημιουργίας της. Επιπλέον, ο ναός διαθέτει αξιόλογες παραστάσεις, όπως οι οίκοι του Ακαθίστου Ύμνου, που αγιογραφήθηκαν στο ξύλινο στηθαίο του γυναικωνίτη.

Ο Ναός της Ζωοδόχου Πηγής - Παναγίας Εβραΐδας αποτελεί έναν τόπο λατρείας και πολιτιστικής κληρονομιάς, που συνδυάζει την πνευματική παράδοση με την καλλιτεχνική αξία της μεταβυζαντινής περιόδου. Η ιστορία και η τέχνη του ναού τον καθιστούν έναν από τους πιο ενδιαφέροντες ναούς της Καστοριάς, αναδεικνύοντας τη σχέση της πόλης με τη θρησκευτική και καλλιτεχνική παράδοση της ευρύτερης περιοχής.