Ναός Αγίου Μηνά Βελβεντού

Ο ναός του Αγίου Μηνά στο Βελβεντό αποτελεί σημαντικό μνημείο βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου, με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και ιστορική πολυπλοκότητα. Ο μονόχωρος ξυλόστεγος ναός, με νεώτερο νάρθηκα και χαγιάτι, εδράζεται σε ερείπια παλαιοχριστιανικού λουτρού, αποκαλύπτοντας την πολυστρωματική ιστορία του χώρου.

Το κτίριο παρουσιάζει δύο ξεχωριστές οικοδομικές φάσεις: Την αρχική κατασκευή (τέλη 12ου - αρχές 13ου αιώνα) με χαρακτηριστική αψίδα και ανατολικό τοίχο και την ανακατασκευή τον 15ο αιώνα μετά την οθωμανική κατάκτηση, που περιλάμβανε νέους τοίχους και αναδιαρρύθμιση. Ο εσωτερικός διάκοσμος περιλαμβάνει σπάνιες τοιχογραφίες δύο χρονικών στρωμάτων. Ευαγγελισμός και Μεταμόρφωση (αρχές 13ου αιώνα) και Δωδεκάορτο, Πάθη Χριστού, Άγιοι (15ος αιώνας). Ο χώρος χρησίμευσε και ως κοιμητηριακός, με πολλαπλούς τάφους που ενισχύουν την ιστορική του σημασία. Σημαντικά έργα συντήρησης (1996-1998) και η αποκάλυψη του πρωτοβυζαντινού λουτρού (2007) έχουν αναδείξει τον πολιτισμικό του ρόλο.

Σήμερα, ο ναός αποτελεί μοναδικό μαρτυρίο της θρησκευτικής αρχιτεκτονικής και τέχνης από τους βυζαντινούς έως τους μεταβυζαντινούς χρόνους στην περιοχή της Κοζάνης.