Ναός Προφήτη Ηλία Σαμαρίνας

Ο Ναός του Προφήτη Ηλία στη Σαμαρίνα Γρεβενών είναι μια εντυπωσιακή τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική, η ανέγερση της οποίας πιθανότατα ανάγεται στα 1800. Ο ναός διαθέτει ευρύχωρο νάρθηκα στα δυτικά και δύο εισόδους, μία στη βορειοδυτική γωνία του κυρίως ναού και μία στον δυτικό τοίχο του νάρθηκα. Στο βορειοανατολικό άκρο του ναού βρίσκεται το μονόχωρο παρεκκλήσι των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού, χρονολογημένο στα 1877, όπου εικάζεται ότι κήρυξε ο Κοσμάς ο Αιτωλός, προσδίδοντας στο μνημείο ιδιαίτερη ιστορική και πνευματική σημασία.

Ο ναός είναι χτισμένος από αδρά πελεκημένους λίθους, ενώ η αρχική του δίρριχτη στέγη καλυπτόταν με σχιστόπλακες, που σήμερα σώζονται μόνο στην αψίδα. Σύμφωνα με κτητορική επιγραφή, το παρεκκλήσι αγιογραφήθηκε το 1828 από τον Σαμαριναίο ιερέα Χρήστο, ο οποίος, μαζί με τον αδελφό του Αντώνιο, διακόσμησε και τον ναό της Μεγάλης Παναγίας το 1829. Το ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο τέμπλο του ναού περιλαμβάνει προγενέστερες εικόνες, όπως η Δεσποτική εικόνα του Χριστού (1772), καθώς και σημαντικές εικόνες του Προφήτη Ηλία (1820) και του Χριστού (1822), υπογεγραμμένες από τον ιερέα Χρήστο.

Αν και ο ναός διέθετε άλλοτε ζωγραφικό διάκοσμο στις ξύλινες οροφές, σήμερα σώζονται αποσπασματικά μόνο στο ιερό. Ο Ναός του Προφήτη Ηλία παραμένει ένα σημαντικό θρησκευτικό και αρχιτεκτονικό μνημείο, που συνδυάζει την ιστορία, την τέχνη και την πνευματική κληρονομιά της Σαμαρίνας.