Ναός Παναγίας «Ξενία» Καστοριάς

Ο Ναός Παναγίας «Ξενία» αποτελεί ένα από τα σημαντικά μεταβυζαντινά μνημεία της Καστοριάς. Η ονομασία «Ξενία» προέρχεται από την ελληνική λέξη «ξένος», υποδηλώνοντας την παράδοση φιλοξενίας που συνδέεται με την περιοχή. Η ακριβής χρονολογία ίδρυσης του ναού δεν είναι γνωστή, αλλά η αρχιτεκτονική του και τα σωζόμενα στοιχεία υποδεικνύουν ότι κατασκευάστηκε κατά τη μεταβυζαντινή περίοδο.

Ο ναός ακολουθεί τον αρχιτεκτονικό τύπο της τρίκλιτης βασιλικής, με χαρακτηριστικά στοιχεία της εποχής, όπως λιθόκτιστους τοίχους και ξύλινη στέγη. Ο εσωτερικός διάκοσμος περιλαμβάνει τοιχογραφίες και φορητές εικόνες, που αντανακλούν την τέχνη και την πνευματικότητα της περιόδου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το ξυλόγλυπτο τέμπλο, το οποίο αποτελεί δείγμα της τοπικής ξυλογλυπτικής τέχνης. Μετά από περίοδο εγκατάλειψης, ο ναός αναστηλώθηκε και επαναλειτούργησε. Στις 27 Νοεμβρίου 2018, πραγματοποιήθηκαν τα θυρανοίξια του ναού, με την τέλεση αρχιερατικής Θείας Λειτουργίας από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Καστοριάς. Από τότε, ο ναός λειτουργεί κανονικά και αποτελεί σημείο αναφοράς για την τοπική κοινότητα.

Ο Ναός Παναγίας «Ξενία» πανηγυρίζει δύο φορές το χρόνο: στις 20 Ιουνίου, εορτή της Συνάξεως της Παναγίας της Οδηγήτριας, και στις 23 Αυγούστου, ημέρα απόδοσης της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Κατά τις ημέρες αυτές, πλήθος πιστών συγκεντρώνεται για να τιμήσει την Παναγία και να συμμετάσχει στις λατρευτικές εκδηλώσεις. Ο ναός βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το κέντρο της πόλης, καθιστώντας τον εύκολα προσβάσιμο για τους επισκέπτες. Η επίσκεψη στον Ναό Παναγίας «Ξενία» προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να γνωρίσει κανείς την εκκλησιαστική κληρονομιά της Καστοριάς και να θαυμάσει την αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική αξία του μνημείου.